Choroby kukurydzy

Wszystkie choroby kukurydzy występujące w większym nasileniu mogą zniszczyć plantację poprzez zmniejszenie plonu i pogorszenie jego jakości! 

 Najważniejsze choroby występujące w kukurydzy

• Zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi
• Fuzarioza kolb kukurydzy
• Żółta plamistość liści kukurydzy 
• Głownia guzowata kukurydzy 
• Głownia pyląca kukurydzy 
• Drobna plamistość liści kukurydzy 

Zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi (sprawca: grzyby rodzaju Fusarium)- nazywana 'fuzariozą łodyg', zalicza się do najgroźniejszych chorób kukurydzy w Polsce. Źródłem infekcji są zarodniki, które znajdują się w glebie na resztkach pożniwnych, a także przenoszone przez wodę lub wiatr. Choroba często rozwija się poprzez wcześniejsze porażenia roślin przez zgorzel siewek lub w wyniku niezależnych infekcji. W uprawie kukurydzy pierwsze objawy chorobowe widoczne są w lipcu w postaci więdnących i zasychających od dołu ku górze liści, a w następstwie całej powierzchni blaszek liściowych. Te objawy osłabiają wzrost rośliny, a w ciepłych i wilgotnych warunkach powodują gnicie tkanek wewnątrz łodygi. Kolby porażonych roślin pochylają się w dół, jakby były podgryzione u nasady. Sprawcy tej choroby grzybowej prócz bezpośredniego wpływu na wysokość plonu ziarna posiadają zdolność do wytwarzania mikotoksyn.

Fuzarioza kolb kukurydzy (sprawca: grzyby rodzaju Fusarium) - druga z najważniejszych chorób kukurydzy w kraju. Źródłem infekcji są zarodniki grzyba znajdujące się w glebie i na resztkach pożniwnych kukurydzy, które wpływają na zdrowotność roślin. Pojawienie się tej choroby może być wynikiem wcześniejszego zawładnięcia roślin przez zgorzel podstawy łodygi i zgniliznę korzeni. W uprawie kukurydzy lata ciepłe oraz wilgotne przyczyniają się do rozwoju fuzariozy kolb, a także uszkodzeń wywołanych przez szkodniki. Początkowe objawy choroby można zauważyć w okresie mlecznej i woskowej dojrzałości ziarna na ziarniakach (grzybnia koloru różowego, białego lub czerwonego) i na liściach okrywowych kolb. Przy wczesnym porażeniu kolb dochodzi przeważnie do obumierania ziarniaków. Późniejsze infekcje prowadzą do słabszego wypełnienia ziarna, ich matowienia i pękania, a także porażania przez inne patogeny, m.in. grzyby rodzaju Trichoderma, Penicillium i Trichothecium. Sprawcy fuzariozy kolb posiadają zdolność wytwarzania mikotoksyn.

Żółta plamistość liści kukurydzy (sprawca: grzyb Helminthosporium turcicum) - głównym źródłem porażenia są resztki pożniwne kukurydzy zawierające zarodniki. Wiatr przyczynia się do rozprzestrzeniania zarodników na plantacjach kukurydzy, ponadto szkodniki powodują uszkodzenia na tkankach, szczególnie o kłująco-ssącym aparacie gębowym. W uprawie kukurydzy nasileniu choroby sprzyja umiarkowany deszcz i ciepła pogoda. W południowej Polsce można zaobserwować pogłębienie występowania helmintosporiozy. Pierwsze objawy chorobowe można zauważyć na dolnych liściach, następnie etapowo przesuwają ku górze aż do liści okrywowych kolb. Są to szarobrunatne plamy otoczone czerwonobrunatną obwódką. Przebarwienia są okrągłowate o nieregularnych kształtach, zazwyczaj układające się wzdłuż nerwów. Liście kukurydzy, które są najmocniej zaatakowane zasychają, co wpływa na osłabienie całej rośliny.

Głownia kukurydzy (guzowata) (sprawca: grzyb Ustilago maydis) - źródłem porażenia są: zainfekowany materiał siewny oraz resztki pożniwne kukurydzy glebą. W Polsce w sezonie wegetacyjnym mogą rozwinąć się trzy generacje choroby, przypadające na okres:

1 generacja - od czwartego do siódmego liścia

2 generacja - kwitnienie

3 generacja - wypełniania i dojrzałości mlecznej ziarniaków

Nasileniu choroby sprzyjają uszkodzenia wywoływane przez szkodniki takie jak wciornastki, mszyce, ploniarka zbożówka i omacnica prosowianka. Objawy chorobowe to narośl (guzów) we wnętrzu, gdzie występuje masa zbitych, czarno-szarych zarodników. Na początku narośla są jasne i jędrne, z czasem ciemnieją (kolor brunatny), marszczą się a później pękają. Najgroźniejsza jest pierwsza i druga generacja głowni, która może wywołać poważne straty, nawet zniszczyć roślinę. Rośliny porażone w czasie od 4 do 7 liścia oraz w okresie wiechowania i pylenia mogą w ogóle nie generować kolb. Późniejsze infekcje (choroby grzybowe), wpływają na pogorszenie i zmniejszenie plonu, jednak nie wykazano, by sprawca głowni kukurydzy wydzielał mikotoksyny. Ponadto pogorszenie wartości pokarmowej paszy otrzymywanej z porażonych roślin, która ma mniej białka i energii, a także zaburzoną zdolność fermentacyjną.

Głownia pyląca kukurydzy (sprawca: grzyb Sphacelotheca reiliana) - pierwotnym źródłem infekcji jest gleba (która jest niebezpieczna przy wieloletniej monokulturze), zainfekowany materiał siewny oraz resztki pożniwne. Na początku wegetacji patogen poraża młode rośliny kukurydzy (rozwija się wewnątrz tkanek), początkowe objawy są widoczne nie prędzej jak w lipcu. Zarażone rośliny są niższe względem zdrowych, a także uzyskują kolor bladozielony. Objawy chorobowe widoczne na kolbach oraz w mniejszym stopniu na wiechach. Organy rośliny nabierają barwę ciemnobrunatną lub czarną masę grzybni i zarodników. Na początku zarodnie stają się obudowane delikatną błonką koloru jasnoszarego, która później pęka i uwalnia zarodniki grzybów. Porażone rośliny (wiechy) wyglądają jakby były zwęglone. Bardzo często liczba roślin zarażonych jest równowarta wysokości strat w plonach ziarna powodowane przez szkodnika choroby kukurydzy. Sprawca powodujący głownię pylącą kukurydzy niszczy doszczętnie rozwijające się ziarno w porażonej kolbie.

Drobna plamistość liści kukurydzy (sprawca: grzyb Aureobasidium zeae) -resztki pożniwne kukurydzy są pierwotnym źródłem infekcji. Plamistość pochew liści w większym stopniu występuje w północnej i środkowej części kraju. W południowej Polsce choroba nasila się mocniej, gdy jest chłodniej i deszczowo. Gdy wilgotność jest wysoka, zarodniki grzybów są przenoszone na rośliny przez wiatr lub poprzez rozpryskujące się krople deszczu na powierzchni gleby. Aby doszło do infekcji liście okrywowe kolb muszą być wilgotne, dlatego do silnego porażenia roślin dochodzi podczas deszczowej pogody lub gdy występuje długotrwale rosa. Początkowe objawy porażenia systemicznego roślin można zauważyć w czerwcu bądź lipcu. Występują objawy drobnej plamistości liści, na początku są to drobne, chlorotyczne plamki na liściach okrywowych kolb i pochwach liściowych. W następnej kolejności środek plam ulega nekrotyzacji, powstaje otoczka koloru czerwonobrunatnego. Na początku pojawiają się choroby liści od dołu rośliny. Choroba kukurydzy wpływa na spadek asymilacji, a produkcja paszy stanowi duże zagrożenie poprzez obniżenie jakości surowca.