Odmiany rzepaku odporne na TuYV
TuYV (Turnip Yellow Virus), czyli wirus żółtaczki rzepy, to w ostatnich latach jedna z ważniejszych chorób i najważniejsza choroba wirusowa w uprawie rzepaku ozimego. W sprzyjających dla jej rozwoju latach TuYV może odpowiadać za spadek plonu nawet o 10-50%. Lidea opracowała odmiany rzepaku odporne na TuYV.
MSZYCE - ROZNOSICIEL WIRUSA ŻÓŁTACZKI RZEPY (TuYV)
W ostatnich latach obserwujemy wyższą szkodliwość TuYV, choć wirus znany jest od długiego czasu. Problem stał się bardziej palący po wycofaniu z zapraw nasiennych substancji neonikotynoidowych, co wraz z rosnącymi na skutek globalnego ocieplenia temperaturami przyczyniło się do powiększenia populacji mszyc.
To właśnie mszyce są głównymi wektorami wirusa TuYV (w szczególności dwa gatunki: mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana, mszyca kapuściana). Zwalczanie mszyc wytwarzających więcej pokoleń w ciągu roku jest coraz trudniejsze również przy użyciu insektycydów. Wpływ na to ma fakt, że w zwalczaniu mszyc wykorzystywać możemy substancje takie jak deltametryna, acetamipryd czy lampda-cyhalotryna, jednak późną jesienią ich skuteczność spada, a rośnie ryzyko fitotoksyczności dla roślin. Szacuje się, że ok. 72% populacji mszyc jest nosicielem wirusa.
Fot. 1. Kolonia mszyc na liściach rzepaku.
Metody zapobiegania TuYV - ODMIANY ODPORNE NA WIRUSA
W sytuacji, gdy możliwości stosowania insektycydów są bardzo ograniczone, a brak jest możliwości chemicznego zwalczania chorób wirusowych, jedyną efektywną metodą pozostaje uprawa odmian odpornych. W tym roku w ofercie LIDEA pojawia się pierwsza odmiana z genetyczną odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). LID Amoroso został właśnie zarejestrowany w Polsce, w kolejce czeka kilka nowych odmian, które genetyczną odporność na TuYV łączą z korzystnymi cechami agronomicznymi oraz wysokim potencjałem plonowania.
Odmiany Lidea odporne na wirusa żółtaczki rzepy:
monitoring występowania wirusa
Do inokulacji roślin przez TuYV dochodzi już jesienią i to wtedy można zaobserwować pierwsze objawy na liściach rzepaku. Z reguły objawy infekcji TuYV na rzepaku są widoczne również wiosną, co więcej wirus żółtaczki rzepy pojawia się wiosną tylko na tych polach i uprawach, na których był on obecny już jesienią. Natężenie występowania TuYV na plantacjach rzepaku jest bardzo zmienne z roku na rok.
Mapa. Intensywność infekcji wirusem TuYV na terenie Europy jesienią 2023 r.
Jak rozpoznać TuYV na Twoim polu?
Pierwsze objawy wirusa żółtaczki rzepy pojawiają się na naszych uprawach już późną jesienią. Charakterystycznym, ale nie specyficznym symptomem choroby są przebarwienia liści. Mają one barwę fioletowo-purpurową i występują wzdłuż brzegów liści. Jednak z uwagi na powszechność podobnych objawów są one często mylone z reakcją na chłód, niedobory azotu lub fosforu, a także z uszkodzeniami korzeni spowodowanymi żerowaniem śmietki kapuścianej lub porażeniem kiłą kapustnych.
Podejrzenia co do pochodzenia objawów możemy zweryfikować, obserwując stan korzeni, jeśli nie ma na nich widocznych uszkodzeń ani zniekształceń, przebarwienia nie są spowodowane kiłą kapustnych ani żerowaniem śmietki kapuścianej. Objawy niedoborów i niskich temperatur ustępują z liści wraz z nadejściem wiosny, wzrostem temperatury i dostępnością pierwiastków. Natomiast objawy spowodowane TuYV utrzymują się na liściach niezależnie od zmian pór roku i warunków.
Finalnym efektem infekcji jest karłowacenie roślin, spadek ilości zawiązywanych łuszczyn, a co za tym idzie znaczna redukcja plonu i spadek zaolejenia nasion.
Fot. 1. Roślina z objawami infekcji wirusem TuYV.
Fot. 2. Przebarwienia spowodowane chłodem i niedoborem fosforu.
Fot. 3. Objawy niedoboru azotu.
